Τι είναι ο πολύποδας στο παχύ έντερο;
Οι πολύποδες στο παχύ έντερο είναι καλοήθεις βλάβες βλεννογόνου, του εσωτερικού δηλαδή στρώματος που καλύπτει τον αυλό του παχέος εντέρου. Οι πολύποδες του παχέος εντέρου είναι συχνοί. Η συχνότητα τους αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας και υπολογίζεται ότι 50% των ανθρώπων άνω των 60 ετών θα αναπτύξουν πολύποδα. Η παρουσία πολυπόδων στο παχύ έντερο είναι σημαντική δεδομένου ότι μερικοί από αυτούς μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο.
Πως διακρίνονται οι πολύποδες;
Οι πολύποδες διακρίνονται και ταξινομούνται ανάλογα με το μέγεθός τους, το σχήμα τους(επίπεδοι, μισχωτοί κοκ), τον αριθμό τους ένας ή περισσότεροι), τη θέση (εντόπιση στο παχύ έντερο) που βρίσκονται και φυσικά με βάση τα κύτταρα που αποτελούνται (ιστολογική υφή).
Η τελευταία διάκριση είναι και αυτή που μας ενδιαφέρει περισσότερο γιατί ανάλογα με τη φύση τους οι πολύποδες μπορεί να εξελιχθούν ή όχι σε καρκίνο του παχέος εντέρου.
Ιστολογικά λοιπόν οι πολύποδες διακρίνονται σε:
- Υπερπλαστικούς
- Αδενώματα
- Οδοντωτούς
- Φλεγμονώδεις
Μπορεί να γίνει ένας πολύποδας καρκίνος;
Η απάντηση είναι ότι δυστυχώς ναι, υπάρχει αυτή η πιθανότητα. Από αυτούς τη μεγαλύτερη τάση για εξαλλαγή (μετατροπή δηλαδή σε κακοήθεια) παρουσιάζουν οι αδενωματώδεις πολύποδες. Αυτοί διακρίνονται σε σωληνώδεις, λαχνωτά αδενώματα και σωληνολαχνωτούς πολύποδες. Τα λαχνωτά αδενώματα είναι αυτά που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη πιθανότητα να εξελιχθούν σε κακοήθη βλάβη και για το λόγο αυτό πρέπει να αφαιρούνται.
Από τις άλλες μορφές μόνο οι οδωντωτοί μπορεί να γίνουν κακοήθεις σε πολύ μικρό ποσοστό, ενώ οι υπερπλαστικοί και οι φλεγμονώδεις είναι πάντα καλοήθεις και δε χρειάζονται κάποια περαιτέρω θεραπεία.
Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην ανάπτυξη των πολυπόδων;
Αρκετοί παράγοντες θεωρείται ότι συμμετέχουν στην δημιουργία και εμφάνιση των πολυπόδων του παχέος εντέρου. Οι σημαντικότεροι και πιο καλά μελετημένοι είναι οι παρακάτω:
Η ηλικία: Η συχνότητα εμφάνισης πολύποδα αυξάνει με την ηλικία ειδικά μετά τα 50 έτη.
Το οικογενειακό ιστορικό. Είναι πιθανότερη η εμφάνιση νόσου εάν ένας συγγενής πρώτου βαθμού έχει πολύποδες στο παχύ έντερο ή/και καρκίνο.
Η διατροφή: Ειδικά η αυξημένη κατανάλωση κρέατος, λίπους και η χαμηλή φυτικών ινών
Γενετικοί παράγοντες: Μεταλλάξεις σε συγκεκριμένα γονίδια, τα οποία σχετίζονται ιδιαίτερα με την οικογενή εμφάνιση πολυποειδιάσεων.
Αλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες θεωρούνται η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, το κάπνισμα, η παρατεταμένη δυσκοιλιότητα και η έλλειψη άσκησης.
Πως εμφανίζεται ένας πολύποδας;
Ορισμένοι ασθενείις δεν παρουσιάζουν καθόλου συμπτώματα.
Μπορεί να υπάρχουν αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, αίμα στα κόπρανα ή διάρροια.
Τα συμπτώματα μας ενδιαφέρουν περισσότερο για τους πολύποδες που μπορεί να εξαλλαγούν και κυρίως το λαχνωτό αδένωμα του ορθού και του παχέος εντέρου.
Πως τίθεται η διάγνωση;
Το 1/3 περίπου των λαχνωτών αδενωμάτων του ορθού μπορεί διαγνωσθεί με τη δακτυλική εξέταση. Η εξέταση όμως εκλογής είναι η ενδοσκόπηση του παχέος ετέρου – σιγμοειδοσκόπηση ή κολονοσκόπηση – με την οποία διαγιγνώσκεται το 90%των πολυπόδων, καθώς το μεγεθός τους μπορεί να είναι πολύ μικρό.
Σιγμοειδοσκόπηση: Αυτή πραγματοποιείται με ένα ειδικό εργαλείο (εύκαμπτο σιγμοειδοσκόπιο) που είναι μαλακό, εύκαμπτο, έχει φακούς στο εσωτερικό του, ένα φως στο άκρο του και έχει πάχος όσο και το μικρό σας δάκτυλο. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον επισκοπικό έλεγχο του εσωτερικού του κατώτερου τεταρτημορίου του εντέρου. Η εξέταση πραγματοποιείται σε ιατρείο.
Κολονοσκόηση: Διενεργείται με ένα όργανο παρόμοιο με το εύκαμπτο σιγμοειδοσκόπιο με τη διαφορά ότι είναι αρκετά μακρύτερο, ώστε να ελέγχει ολόκληρο το παχύ έντερο. Επίσης κατά την κολονοσκόπηση, μπορεί να σας χορηγηθούν φάρμακα που επιφέρουν μια ήπια ζάλη. Το άκρο του οργάνου θα εισαχθεί στον πρωκτό με ήπιες κινήσεις, και θα προωθηθεί σε ολόκληρο το έντερο το οποίο θα εξεταστεί για τυχόν ανωμαλίες.
Βαριούχος υποκλυσμός: Υγρό βάριο εγχύεται στο ορθό (μοιάζει πολύ με το συνήθη υποκλυσμό). Οι ακτινογραφίες λαμβάνονται καθώς το βάριο ρέει στο παχύ έντερο. Το λαχνωτό αδένωμα έχει χαρακτηριστική εικόνα.
Χρήσιμα εργαλεία στη διάγνωση των πολυπόδων μπορεί να είναι το υπερηχογραφικό (κλασσικό ή ιδιαίτερα το διορθικό σε χαμηλές βλάβες), η αξονική τομογραφία, η αξονική κολογραφία, η μαγνητική τομογραφία και η μαγνητική κολογραφία.
Η αξονική κολογραφία είναι ουσιαστικά μία αξονική τομογραφία η οποία μετά από ειδική επεξεργασία εξάγεται μία εικόνα τρισδιάστατη σαν αυτής της κολονοσκόπησης και στην οποία μπορούμε να διακρίνουμε πολύποδες και άλλε βλάβες. Με τις σύγχρονες τεχνικές η ευαισθησία της μεθόδους έχει βελτιωθεί και ενδείκνυται σε αρκετές περιπτώσεις. Βασικό μειονέκτημα της μεθόδου είναι η αδυναμία λήψης βιοψίας, για την οποία απαιτείται η διενέργεια κολονοσκόπησης. Η μαγνητική κολογραφία γίνεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και η αξονική, αλλά σε μαγνητικό τομογράφο.
Πως μπορούμε να καταλάβουμε ότι ένας πολύποδας είναι κακοήθης;
Οπως προαναφέρθηκε το σημαντικότερο θέμα μετά την ανεύρεση ενός πολύποδα είναι να καθοριστεί εάν είναι κακοήθης ή εάν μπορεί δυνητικά να εξελιχθεί σε κακοήθεια. Για το λόγο αυτό απαιτείται η λήψη βιοψίας και η ιστολογική εξέταση της βλάβης. Βέβαια χρειάζονται πολλαπλές βιοψίες γιατί μπορεί να υπάρξουν ψευδώς αρντητικά αποτελέσματα. Δηλαδή η βιοψία να είναι δείξει καλοήθεια ενώ σε κάποιο τμήμα του πολύποδα να υπάρχει κακοήθεια.
Σε κάθε περίπτωση η σωστή λήψη και αξιολόγηση της βιοψίας διασφαλίζει την ορθότητα της απόφασης. Πάντως σε περίπτωση αμφιβολιών ή έντονης υποψίας ακόμη και καλή βιοψία ενδείκνυται η αφαίρεση του πολύποδα και η εξέταση όλου του παρασκευάσματος.
Ποια είναι η θεραπεία των πολυπόδων;
Για τους πολύποδες που δεν εξαλλάσονται, δηλαδή δεν εξελίσσονται σε καρκίνο, αρκεί μία απλή ενδοσκοπική αφαίρεση από το γαστρενετερολόγο ή και απλά η παρακολούθησή τους.
Εάν οι πολύποδες μπορεί να εξαλλαγούν αφαιρούνται ενδοσκοπικά (κολονοσκοπικά) και εξετάζονται ιστολογικά. Εάν βρεθεί ότι δεν υπάρχει πρόβλημα δεν χρειάζεται κάποια περαιτέρω θεραπεία.
Εάν όμως φανεί κάποια έντονη δυσπλασία ή κακοήθεια σε τμήμα ή όλον τον πολύποδα τότε απαιτείται χειρουργική αφαίρεση του πολύποδα. Στην περίπτωση αυτή αφαιρείται όχι μόνο ο πολύποδας αλλά ολόκληρο το τμήμα του παχέος εντέρου στο οποίο βρίσκεται ο πολύποδας. Οι λόγοι είναι προφανείς:
Εάν αργότερα διαπιστωθεί ότι υπήρχε καρκίνος στο παχύ έντερο που αφαιρέθηκε θα έχετε λάβει την κατάλληλη θεράπεια.
Εάν το αφαιρεμένο αδένωμα ήταν καλόηθες δε θα χάσετε το υπόλοιπο παχύ έντερο.
Έχει αφαιρεθεί μια αλλοίωση που θα μπορούσε στο μέλλον να γίνει κακοήθης.
Είναι δύσκολη η επέμβαση για τους πολύποδες;
Το είδος της επέμβασης εξαρταάται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι το είδος του πολύποδα, ο ιστολογικός τύπος, η βιοψία που υπαγορεύει κακοήθεια ή όχι, ο αριθμός των πολυπόδων, η εντόπιση, η εμπειρία του χειρουργού, η γενική κατάσταση του ασθενούς κα.
Οι επεμβάσεις μπορεί να γίνουν είτε ανοικτά, είτε λαπαροσκοπικά ή ακόμη και διορθικά (διαπρωκτικά) σε πολύ χαμηλές βλάβες. Το είδος επέμβασης καλό είναι να το συζητήσετε με τον ιατρό σας γιατί διαφέρει από ασθενή σε ασθενή